Menselijk en rechtvaardig
De Nederlandse rechtspleging is er niet als de burger haar echt nodig heeft. Dat was de uitkomst van een rapport van HiiL in mei 2017. Het systeem zit vast in het toernooimodel van procedures, in de beperkingen van juridische kennis en in het keurslijf van regels voor de aloude beroepen van advocaat en rechter. Die voorkomen dat er echte goede, gespecialiseerde en schaalbare rechtspleging ontstaat.
Het is een uitdaging die bijna te groot lijkt. Getuigenissen van mensen die klem komen in het juridische systeem zijn soms huiveringwekkend. Reacties op een misdrijf, afspraken hoe een conflict te beëindigen en een luisterende, responsieve overheid; er is veel te winnen. Maar dat is ook ingewikkeld, omdat het vereist dat rechters, officieren, advocaten, ministerie, slachtofferhulp, reclassering, de wetgever, en al die andere partijen die zich inzetten voor onze rechtsstaat samen om tafel moeten om nieuwe wegen te zoeken.
Wie doet er mee?
De NVvR (Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak) is samen met HiiL deze uitdaging aangegaan. Samen verzochten we Raad voor de Rechtspraak, OM, Ministerie van VenJ en Hoge Raad om suggesties voor insiders en buitenstaanders. We hebben een krachtige groep van zo’n 35 mensen met verschillende achtergronden verzameld. Diversiteit is belangrijk: verschillende leeftijdsgroepen, zorg-experts, ontwerpers, acteurs, wetenschappers en ervaringsdeskundigen kunnen bijdragen.
Volgen van het programma
Inmiddels zijn er maandelijkse sessies. We deelden kennis over hoe te innoveren. Er werden zeven projecten gedefinieerd. De groep sprak over de uitdagingen van een proces van adaptive change: een manier om om te gaan met grote uitdagingen zoals energietransitie, klimaatverandering en, ja inderdaad: een meer verbindende rechtspleging. In spreekbeurten en debatten maken we een fundamenteel betere rechtspleging tot een onderwerp. We maakten een aansprekende schets van een nieuwe procedure voor vermijdbare ongevallen met dodelijke gevolgen.
Blogs
Miek Smilde, journaliste, schrijfster en interviewster van topjuristen in het blad Mr, volgt de dialoog en doet daar verslag van. Zie haar blogs op de website van NVvR.
